Na wypadek skażenia

Postępowanie w przypadku zagrożenia skażeniem promieniotwórczym

Katastrofy związane z uwolnieniem do atmosfery pyłu radioaktywnego są bardzo groźne, jednakże prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest znikome. Skażenia promieniotwórcze (radioaktywne) są bardzo niebezpieczne z powodu szkodliwego oddziaływania niektórych typów promieniowania na tkanki ciała.

Na wypadek katastrofy radiacyjnej miej przygotowane rzeczy pierwszej potrzeby. Bądź przygotowany do ewakuacji lub schronienia się w swoim domu. Poproś krewnych lub znajomych, zamieszkałych w innych miejscowościach o ewentualną pomoc.

Zachowaj spokój. Nie każdy wypadek związany z wydostaniem się substancji promieniotwórczej jest dla Ciebie niebezpieczny.

Uważnie i stale słuchaj radia, oglądaj telewizją ogólnokrajową lub lokalną. Komunikaty określą charakter wypadku, stopień zagrożenia oraz jego zasiąg i szybkość rozprzestrzeniania się. Wykonuj zalecenia wynikające z komunikatów.

Jeśli otrzymasz polecenie samoewakuacji, wykonuj je niezwłocznie, według zaleceń władz (służb ratowniczych). W tym celu nasłuchuj w radiu i telewizji komunikatów o drogach ewakuacji, tymczasowych schronach i sposobach postępowania. W przypadku zarządzenia ewakuacji zabierz ze sobą najcenniejsze rzeczy, odzież, dokumenty i produkty żywnościowe. Zabezpiecz mieszkanie. Pamiętaj także o swoich sąsiadach, którzy mogą potrzebować specjalnej pomocy, o małych dzieciach, starszych lub niepełnosprawnych osobach.

W wypadku braku konieczności ewakuacji, pozostań w domu. Zabezpiecz i pozamykaj okna i drzwi, wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe itp., zamknij (uszczelnij) zasuwy piecowe i kominowe, udaj się do piwnicy lub innych pomieszczeń poniżej powierzchni gruntu, pozostań wewnątrz pomieszczeń do czasu, aż władze (służby ratownicze) ogłoszą, że jest bezpiecznie.

Przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce. Niezabezpieczoną żywność przed schowaniem dokładnie opłucz. Zrezygnuj ze spożywania owoców, warzyw i wody z niepewnych źródeł.

Jeżeli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem. Przebywając w terenie skażonym, należy przestrzegać następujących zasad:

skrócić do niezbędnego minimum czas przebywania na otwartym terenie,
nie wzniecać kurzu, a zimą nie wnosić śniegu do pomieszczeń nie skażonych,
nie brać do rąk żadnych przedmiotów,
omijać kałuże wody,
nie pić skażonej wody i nie spożywać skażonych produktów żywnościowych,
nie opierać się o drzewa, ściany budynków itp.
zwracać uwagę na to, by nie zabrudzić nie osłoniętych części ciała.

Gdy powracasz do miejsca schronienia z zewnątrz weź prysznic, zmień buty i odzież, schowaj do plastikowej torby rzeczy noszone na zewnątrz i szczelnie ją zamknij.

Nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne. Linie telefoniczne są niezbędne dla akcji ratowniczej. Postępuj zgodnie z zaleceniami określonymi przez władze (służby ratownicze).

Po odwołaniu zagrożenia radiacyjnego opuść ukrycie i w razie najmniejszych podejrzeń o skażeniu poddaj siebie i rodzinę zabiegom sanitarnym. Unikaj spożywania własnej żywności oraz mleka, dopóki nie będą zbadane przez inspekcję sanitarną.

Postępowanie w przypadku skażenia chemicznego

Po stwierdzeniu występowania w powietrzu chemicznych środków trujących, ludzie znajdujący się na terenie otwartym oraz w pomieszczeniach lub budynkach, które nie są hermetyczne, powinni niezwłocznie założyć maski przeciwgazowe lub zastępcze środki ochrony dróg oddechowych.

Osoby przebywające na zewnątrz lub opuszczające pomieszczenia powinny założyć odzież ochronną lub zastępczą.

W miarę możliwości należy jak najszybciej opuścić teren objęty skażeniem i kierować się w miejsca wskazane przez odpowiednie służby.

Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu i zamień je na czyste oraz dużą ilością wody przemyj oczy, usta, nos i w miarę możliwości weź prysznic.

Zwierzęta, które znalazły się w terenie skażonym środkami trującymi, muszą być poddane zabiegom weterynaryjnym.

W przypadku jazdy samochodem

Jeżeli jedziesz samochodem i znajdujesz się w zasięgu skażenia:

wyłącz dmuchawy i zamknij okna,
włącz zamknięty obieg powietrza,
powiadom natychmiast w jakikolwiek sposób straż pożarną i policję,
oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować ryzyko zatrucia,
staraj się jak najszybciej opuścić strefę skażenia kierując się prostopadle do kierunku wiatru,
chroń drogi oddechowe (w tym celu w miarę możliwości wykonaj filtr ochronny z dostępnych materiałów, np. zwilżona w wodzie chusteczka, szalik, ręcznik itp. i osłoń nim drogi oddechowe),
stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów przekazywanych przez lokalne środki przekazu (słuchaj radia).

Jeżeli poruszasz się pieszo i jesteś poza budynkiem

znajdź najbliższy zamieszkany budynek i tam się kieruj,
w miarę możliwości poruszaj się prostopadle do kierunku wiatru,
chroń drogi oddechowe (np. oddychaj przez chusteczkę),
umyj dokładnie twarz, włosy i ręce, oczyść oczy i uszy,
w przypadku kontaktu z niebezpiecznymi substancjami, zostaw odzież wierzchnią i obuwie przed domem, do którego wchodzisz.

Jeżeli jesteś w budynku

pozostań w nim,
zamknij drzwi i okna, uszczelnij wszystkie otwory (okienne, wentylacyjne, drzwi) oklejając je taśmą, obkładając rulonami z mokrych ręczników lub prześcieradeł,
wyłącz klimatyzację i wentylatory, pozalepiaj wywietrzniki, pozamykaj wywietrzniki w ramach okiennych, nie dopuść do przeciągów,
znajdź pomieszczenia bez okien,
unikaj niepotrzebnego zużycia tlenu,
włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń wydanych przez lokalne władze (służby ratownicze),
oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.,
zadbaj o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, dzieci, osób niepełnosprawnych, zwierząt domowych,
w przypadku, gdy istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, udaj się na wyższe kondygnacje,
w przypadku skażeniem amoniakiem kieruj się do pomieszczeń położonych na niskich kondygnacjach,
powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie,
wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem,
nie spożywaj żywności i płynów, które mogły ulec skażeniu,
wpuść do domu innych zagrożonych przechodniów.

Jeżeli źródło skażenia chemicznego znajduje się w obiekcie

nie dotykaj i nie wąchaj podejrzanych przedmiotów, nie sprzątaj proszku, nie ścieraj cieczy,
aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryj ją np. kocem,
opuść pomieszczenie i nie wpuszczaj do niego innych osób,
wyłącz wentylatory i klimatyzację,
zamknij okna i drzwi, opuść pomieszczenie,
umyj dokładnie ręce wodą i mydłem,
zdejmij ubranie, które miało kontakt z podejrzaną substancją i włóż do plastikowego worka,
umyj się pod prysznicem,
po kontakcie z podejrzanymi substancjami nie jedz, nie pij i nie pal.

Wszystkie osoby, które miały kontakt z podejrzaną substancją albo znalazły się w odległości ok. 5 m od niej, powinny się zgłosić do lekarza lub odpowiednich służb.

Skażenia biologiczne

Broń biologiczna

W przypadku stwierdzenia zakażenia bakteriologicznego (np. przy użyciu broni biologicznej) określa się rejon zagrożenia (zakażenia), izoluje się osoby przebywające w centrum zagrożenia (kwarantanna), wprowadza stosowne ograniczenia i przystępuje do likwidacji skutków użycia broni biologicznej.
Do podstawowych obowiązków ludności znajdujących się w rejonie objętym kwarantanną należy ścisłe przestrzeganie zarządzeń lokalnych władz, a zwłaszcza dotyczących przebywania i poruszania się w tym rejonie, utrzymywania higieny, wykonywania podstawowych przedsięwzięć profilaktycznych, uboju zwierząt zakażonych i spożywania mięsa, współdziałania zdrowej ludności z pododdziałami prowadzącymi likwidację zakażeń.

Skażenia sanitarne

Zagrożenia sanitarne w zależności od skali wystąpienia również mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla środowiska i zdrowia człowieka.

Wątpliwości związane ze stanem sanitarnym obiektów, ujęć wody itd. zgłoś do właściwej terenowo stacji sanitarno-epidemiologicznej w Wodzisławiu Śląskim.
W czasie powodzi nie spożywaj żywności, która uległa zamoczeniu, nie pij wody z ujęcia lub studni, która została zalana.
Nie spożywaj warzyw, owoców i innych plonów z terenów powodziowych.
Nie kąp się w zbiornikach wodnych niedopuszczonych przez służby sanitarne do kąpieli.
Po awarii instalacji sanitarnych oczyść otoczenie (dezynfekcja).
Nie spożywaj żywności z niepewnych źródeł, przeterminowanej.
Nie pij wody z niezbadanych ujęć, źródeł.
Zgłoś do służb sanitarnych nietypowe (nieprzeznaczone do tego celu) miejsca składowania odpadów komunalnych.

Zagrożenie epidemiologiczne

W przypadku zagrożenia epidemicznego chroń siebie i najbliższych:

nie lekceważ ostrych objawów osobowych, które wystąpiły nagle i skontaktuj się z lekarzem w celu przebadania,
nie lekceważ sytuacji, kiedy te same objawy chorobowe w krótkim czasie wystąpiły u Ciebie i u osoby lub osób, z którymi miałeś kontakt,
przestrzegaj terminów szczepień ochronnych,
skontaktuj się z lekarzem, jeśli wystąpią u ciebie nagłe nietypowe objawy chorobowe a Ty niedawno powróciłeś z egzotycznego kraju,
jeśli jesteś zdrowy unikaj dużych zbiorowisk ludzkich,
unikaj kontaktu z osobą chorą twarzą w twarz,
jeśli wystąpiły u Ciebie objawy chorobowe lub kontaktowałeś się z osobą chorą załóż na twarz maskę, co zmniejszy ryzyko zakażenia innych,
przestrzegaj podstawowych zasad higieny osobistej,
rygorystycznie przestrzegaj zaleceń, zakazów i nakazów wydawanych przez władze i służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo sanitarno-epidemiologiczne.

W celu uniknięcia lub powstrzymywania rozwoju epidemii należy:

przestrzegać podstawowych zasad higieny,
nie spożywać żywności z niepewnych źródeł,
unikać kontaktu z chorymi na choroby zakaźne,
w razie wątpliwości zgłosić się do lekarza,
przestrzegać terminów szczepień ochronnych,
ograniczyć kontakty bezpośrednie ze zwierzętami,
przestrzegać zaleceń zawartych w ogłoszeniach i komunikatach specjalistycznych służb,
wszelkie wątpliwości związane ze stanem sanitarnym obiektów i dystrybucją żywności należy zgłaszać do terenowych stacji sanitarno-epidemiologicznych,
prowadzić dezynfekcję zalanych źródeł wody pitnej i zgłaszać do badań do stacji sanitarno-epidemiologicznych.